Informacje Parku Narodowego Mała Fatra

Jak uniknąć sytuacji konfliktowej z niedźwiedziem

Kto najczęściej pada ofiarą ataków?

* myśliwi i leśnicy
* robotnicy leśni
* grzybiarze
* odwiedzający nieprzestrzegający zasad poruszania się na obszarze chronionym
* odwiedzający obiekty i miejsca, gdzie pojawiają się niedźwiedzie

Wyżej wymienione grupy ludzi nie stają się ofiarami przypadkiem. Wspólnym mianownikiem jest przede wszystkim poruszanie się po względnie mało uczęszczanych miejscach, gdzie niedźwiedzie szukają jedzenia i miejsca na odpoczynek. Tu najczęściej dochodzi do tego, że niedźwiedź jest zaskakiwany przez człowieka, który nagle pojawia się w niewielkiej odległości. Po przekroczeniu tzw. „granicy ucieczki” czy to poprzez zaskoczenie niedźwiedzia przy upolowanej zwierzynie czy też niedźwiedzicy z małymi dochodzi do reakcji obronnej niedźwiedzia.

Zdecydowanie niebezpieczne jest spotkanie niedźwiedzia przyzwyczajonego do poszukiwania pożywienia w bliskości człowieka. Obserwacja niedźwiedzia szukającego i konsumującego odpadki (z kontenerów w pobliżu ludzkich osiedli i schronisk górskich) nie powinna być atrakcją, ale ostrzeżeniem!

Jak uniknąć sytuacji konfliktowej z niedźwiedziem

Przeważająca większość materiałów dotyczących tej problematyki zaleca,
aby w razie ataku położyć się na ziemię i nie wykonywać zbędnych ruchów.

Trzeba podkreślić, że chodzi tu o rozwiązanie sytuacji krytycznej już zaistniałej.
Istotniejsze jest jednak zapobiegnięcie takiej chwili.
Istnieje wiele możliwości, aby to zrobić, ale żadna nie daje 100% gwarancji:

* Na terenach, gdzie pojawiają się niedźwiedzie, trzeba poruszać się po oznaczonych
szlakach turystycznych.

* Trzeba wziąć pod uwagę aspekt czasowy związany z rozpoczęciem i zakończeniem wycieczki. Spotkanie niedźwiedzia jest bardziej prawdopodobne wczesnym rankiem i późnym wieczorem.

* Niebezpieczne jest przechodzenie przez gęste młode drzewostany, gdyż niedźwiedzie często szukają w nich miejsca na odpoczynek czy pożywienia (zarośla malin).

* Od października do maja tak samo niebezpieczne jest chodzenie w bliskości skał w miejscach nieuczęszczanych przez turystów. Należy też unikać ogromnych drzew, zarówno stojących jak i wywróconych, gdyż często znajdują się tam niedźwiedzie gawry.

* Nie należy wchodzić na skały położone na uboczu szlaków (przez cały rok, oprócz ostrej zimy). W tych miejscach często znajdują się czasowe legowiska niedźwiedzi.

* Najlepiej poruszać się grupami albo co najmniej w parze i jednocześnie rozmawiać (nie krzyczeć). Jeżeli człowiek jest sam, powinien prowadzić półgłosem monolog albo podśpiewywać. Pewne zdziwienie przechodzących turystów jest zdecydowanie mniej istotne, niż nieprzewidziane bliskie spotkanie z niedźwiedziem.

* Zwrócić na siebie uwagę można również dzięki stukaniu kijkami narciarskimi czy o pienie drzew albo kamienie na ścieżce. Metaliczny dźwięk jest przenikliwy, a dla dzikich zwierząt ponadto obcy.

* Gwizdanie nie jest zbyt skutecznym sposobem na zwrócenie na siebie uwagi, gdyż jest bardzo podobne do głosów ptaków.

* Poruszając się w terenie trzeba bez przerwy rozglądać się po okolicy i nasłuchiwać. Pospieszne przejście, gdy człowiek nie poświęca otoczeniu właściwej uwagi, jest nieostrożne!

* Należy unikać biwakowania na terenie, gdzie pojawiają się niedźwiedzie, tzn. o ile nocleg nie jest koniczny – lepiej poszukać innego miejsca. Ponadto w Parku Narodowym Mała Fatra biwakowanie jest możliwe tylko w wyznaczonych miejscach.

* Niebezpieczeństwo bezpośredniego spotkania z niedźwiedziem to za każdym razem inny przypadek. Rolę odgrywa wiele istotnych czynników. Należy do nich obserwacja z większej odległości, kierunek wiatru, a także to, kto kogo wcześniej zauważył. Większość takich spotkań kończy się ucieczką niedźwiedzia wcześniej, niż człowiek to sobie uświadomi.

* Niebezpieczne jest też tzw. spotkanie oko w oko, gdy odległość wynosi 10-20 m. Jednak nie zawsze oznacza to, że dojdzie do ataku.

* Jeżeli niedźwiedź zaatakuje (niedźwiedź stojący na tylnych łapach nie sygnalizuje ataku) i nie ma możliwości wspiąć się na najbliższe drzewo, ucieczka nie ma sensu. Zaleca się położyć się na ziemi, skulić i zakryć szyję i głowę rękoma. Trzeba zachować zimną krew (co oczywiście nie jest łatwe w takiej sytuacji) i nie poruszać się bez potrzeby, dopóki niedźwiedź nie oddali się od ofiary.

Z zasadami poruszania się i zachowania w terenie powinien się zapoznać każdy, kto go odwiedza. Swoim świadomym zachowaniem może znacznie poprawić znajomość omawianej problematyki.